Juf, gaven ze vroeger echt les op een krijtbord?

De generatie van nu zal het heel raar vinden dat wij vroeger nog les kregen op een krijtbord, want nu is het heel normaal dat in iedere klas een digibord hangt. Al enige tijd is het digibord daarom ook niet meer weg te denken uit de klas. Toch is vanuit wetenschappelijk onderzoek al vrij goed te typeren wat de opbrengsten van het digibord zijn voor scholen (o.a Fisser & Gervedink Nijhuis, 2009). Ten eerste heeft dit te maken met de mogelijkheden om de actualiteit en de wereld op een visueel aantrekkelijke manier in de klas te halen. Dit heeft de voorspelbare positieve gevolgen voor de uitdaging en het enthousiasme van leerlingen en leerkrachten. Toch is het niet alleen de aantrekkelijkheid die centraal staat. Daarnaast is het de interactie tussen leerkrachten, leerlingen en leerstof. Zo kan het versterkt worden door het groot projecteren en de mogelijkheid om de lesstof te bewerken. Verder is er nog de kant van het gebruiksgemak, met name voor de leerkracht. Het digibord wordt namelijk beleefd als de ultieme alles in één bron, met als extra faciliteit de mogelijkheid om bewerkingen op te slaan en terug te halen. 

Dit alles heeft wel een keerzijde. De leerkracht moet wel leren omgaan met een digibord. Je hebt leerkrachten die er zo achter zijn wat de mogelijkheden zijn en een ander heeft hier wat meer tijd en hulp bij nodig. Zo zijn bedrijven erop in gaan spelen door verschillende tools te ontwerpen die ze kunnen inzetten op verschillende momenten in de klas. Ook de methodes zijn meegegaan met de digibord tijd, zij hebben hun methodes zo verwerkt in software die zichtbaar te maken zijn op het digibord.  Om er zeker van te zijn dat het inzetten leidt tot effectiever onderwijs ben ik gaan kijken naar de kenmerken van effectief onderwijs en hoe zij ertegen overstaan met het digibord. (o.a. Vernooij, 2006; Manzano, 2003)

1. Doelgerichtheid

Als een leerkracht het doel goed voor ogen heeft kan het digibord op een goede manier in gezet worden, maar als een leerkracht het digibord inzet om een leuk spelletje te doen zonder duidelijk doel zal het digibord niet dienen om het doel te behalen.

2. Betrokkenheid

Een digibord kan zorgen voor meer betrokkenheid, want je kunt de wereld en de actualiteit immers op een visueel aantrekkelijke manier eenvoudigweg de klas in halen.  Betrokkenheid is een voorwaarde om tot leren te komen, dus in deze zin is dit pure winst. Je kunt bij de leerlingen op verschillende manieren betrokkenheid wekken. Je kunt hierbij denken aan het inzetten van een presentatie tool of een quiz. 

3. Een effectief lesmodel

Effectief leren vraagt om een weloverwogen en didactisch verantwoorde lesopbouw, waarbij er ook aandacht is voor instructie aan kinderen die dat nodig hebben. Leerkrachten kunnen gebruik maken van het directe instructiemodel. Net zoals bij het werken met papieren leermiddelen, is het de leerkracht die de lesopbouw effectief maakt in plaats van het onderwijsmaterieel. Maar een leerkracht die doelgericht werkt en uitgaat van een afgewogen didactische fasering heeft met het digibord een prima hulpmiddel in handen om de optelsom van de fasen, de totale leeractiviteit, nog sterker te maken.

4. Omgaan met verschillen

Je kunt op verschillende niveaus rekening houden met verschillen in het onderwijs met behulp van het digibord. Op het gebied van instructie en begeleiding is het mogelijk om door verbeterde visuele ondersteuning en de toegenomen interactiemogelijkheden de kwaliteit van de instructie en de begeleiding toe te laten nemen. Dit kan met name de risicoleerlingen en de gemiddelde leerlingen sterk ten goede komen. Het tweede onderdeel waardoor je het digibord goed kan inzetten is voor het omgaan met verschillen in leertijd. Dit heeft te maken met de mogelijkheden om gegeven instructie en oefenstof op te slaan en met één klik op de knop weer tevoorschijn te halen. Een kortere of langere herhaling van de leerstof is daardoor veel gemakkelijker geworden en in de praktijk zien we dan ook dat dit vaker gebeurt. Vaak is het ook zo dat digibordsoftware die hoort bij een methode dit type herhalingsstof al bevat. Hierdoor heeft een leerkracht ook meer tijd vrij voor de extra begeleiding van risicoleerlingen. Het voordeel van een digibord is dat je kun variëren in didactiek. Je kunt hierbij denken dan het inzetten van het digibord als tussendoortje, als aanvulling op de methode of om zelf lessen te arrangeren.  Ook komt het begrip methodisch werken steeds meer naar voren als je het hebt over het digibord. De manier waarop en de situaties waarin het digibord gebruikt wordt, zijn momenteel aan het veranderen. In eerste instantie werd het vooral gebruikt op momenten tussendoor en om de inhoud van een methode aan te vullen, nu zien we het accent steeds meer verschuiven naar methodisch gebruik van het bord. Veel uitgevers zijn daarom bezig met het beter integreren van digibordgebruik in hun methoden of hebben dit al gedaan en dit leidt tot veel nieuwe mogelijkheden. De digibordsoftware wordt daarmee steeds meer het hart van de methode.

 
Voor het digibord gebruik is een checklist gemaakt. Door gebruik te maken van deze checklist kun je nagaan of het inzetten van het digibord leidt tot een effectievere les. Deze checklist is hieronder te vinden. 

 

Afbeelding 1: aspecten die een rol spelen bij het zelf arrangeren van lessen.
 

Checklist Digibordgebruik

Is het digibordgebruik leerdoelgericht?
Maakt het digibordgebruik kinderen meer betrokken?
Passen de digibordactiviteiten binnen een effectief lesmodel?
Leidt het digibordgebruik tot betere instructie aan en begeleiding van risicoleerlingen?
Leidt het digibordgebruik niet tot te weinig zelfstandig leren door de goede leerlingen?
Wordt het digibord gebruikt om de effectieve leertijd te verlengen?
Wordt het digibord benut voor variatie in didactische aanbieding?
(Cöp, J. 2014)

- Cöp, J. (2014). De kracht van het digitaal schoolbord. Geraadpleegd op 15-06-2017,van http://wij-leren.nl/digitaal-schoolbord.php
- Fisser, P. , & Gervedink Nijhuis, G. (2009). Digiborden in de klas: vanzelfsprekend of toch vernieuwend? In: Proceedings Onderwijs Research Dagen, pp 248-249.

- Manzano, R.J. (2003). What works in schools; translating research into action. Alexandria: ASCD.
- Vernooij, K. (2006). Effectief omgaan met risicolezers. Werken aan preventie en beter omgaan met leesproblemen. Amersfoort: CPS. 


Juf, wat betekend "Peardeck" eigenlijk?

Deze week heb ik de presentatie tool Peardeck gebruikt tijdens de 4x wijzer les. Een van de kinderen kwam meteen naar me toe met de vraag: "Wat betekend Peardeck?". Dus ik gaf hem de betekenis dat het letterlijk vertaald betekend peerdek/platform. Ik vertelde dat ik deze week een nieuwe presentatievorm wilde gaan uittesten en dat het dus nog zou kunnen dat het niet helemaal zou lopen als dat het zou moeten. Ze konden inloggen via een kort wachtwoord en al snel konden we aan de slag. Deze presentatievorm is erg interactief en het is zowel te zien op het digibord als op hun eigen device. De leerlingen kregen in de presentatie vragen op het digibord te zien en die konden ze dan zelfstandig op hun chromebook invullen. Als iedereen het antwoord dan in had gevuld kon je het op het digibord laten zien. Als er dan een fout antwoord was gegeven gingen we dit met de klas bespreken zonder diegene aan te wijzen die het fout had. Het voordeel hiervan is is dat diegene niet zo wordt aangekeken dat hij of zij het fout had waardoor je het met de klas op kon lossen. De leerlingen waren ook positief over de presentatievorm vanwege het gebruik van chromebook en digibord. 

De checklist vertaald naar de praktijkactiviteit

Is het digibordgebruik leerdoelgericht? Het doel was op een interactieve manier leren over de personen uit de 80 jarige oorlog
Maakt het digibordgebruik kinderen meer betrokken? Door het inzetten van de quizvragen op het chromebook raakten ze erg betrokken.
Passen de digibordactiviteiten binnen een effectief lesmodel? Deze activiteit past binnen het effectieve instructiemodel 
Leidt het digibordgebruik tot betere instructie aan en begeleiding van risicoleerlingen? De begeleiding kun je klassikaal doen over een vraag omdat er geen namen bij staan. 
Leidt het digibordgebruik niet tot te weinig zelfstandig leren door de goede leerlingen? Deze les was de eerste les met dit programma dus zo diep heb ik het niet gedifferentieerd. 
Wordt het digibord gebruikt om de effectieve leertijd te verlengen? Door deze presentatie hebben ze ook geleerd over de personen die in de 80jarige oorlog belangrijk waren. Deze tijd is effectiever geworden doordat ik ook filmpjes erin verwerkt heb die die uitleg al deels doen. 
Wordt het digibord benut voor variatie in didactische aanbieding? Ja varatie tussen filmpjes, vragen en theorie over de 80 jarige oorlog. 


Jeah weer Kahoot!

De afgelopen tijd hebben we het iets minder gedaan, maar voor ik naar Spanje ben geweest hebben we wel een Kahoot gespeeld in de klas. De kinderen waren toen al heel enthousiast en toen ik het ze nu ook weer vertelde waren ze weer heel enthousiast. Na de presentatie tool zijn ze aan de slag gegaan met een verwerkingsopdracht en na die opdracht hebben we als afsluiting nog een kahoot gedaan over de 80 jarige oorlog. Zo zijn ze helemaal klaar gestoomd voor de toets binnenkort. Kahoot is een interactieve quiz tool,  waarbij kinderen via hun eigen device antwoord geven op een vraag die te zien is op het digibord. De kinderen zijn er erg betrokken bij, want het gaat op tijd en als je het goede antwoord geeft krijg je punten. Je kunt dit inzetten voor allerlei verschillende vakken. Je kunt het doen als inleiding van een les om de beginsituatie in te schatten of juist als afsluiting om te checken wat ze nu hebben geleerd. Je kunt door deze tool direct  de antwoorden van de leerlingen zin en je kunt het er dus dan klassikaal over hebben. 

We hebben nog veel geleerd over
de denkhoeden van Bono en de mediadiamant

Ben je benieuwd wat die hoeden zijn ga da naar de link hieronder en daar kun je alles lezen over deze hoeden en hoe je ze kunt opzetten. 

Reactie plaatsen

Reacties

Marleen
8 jaar geleden

Hoi Annelijn,

Je beschrijft duidelijk wat een digibord is en wat je hiermee kan doen. Je koppelt de theorie aan de opbrengsten van het digibord. Goed dat je ook voorbeelden geeft. De lichtgrijze tekst is misschien wat lastig te lezen. Vooral waar hij in de tekst is verwerkt.

Groetjes Marleen